Krwawienie z odbytu może być objawem poważnej choroby. Najczęściej jednak wywołują je hemoroidy, czyli powiększone guzki krwawnicze. Jeśli wypróżnieniu towarzyszy krwawienie z okolicy odbytu, nie należy wpadać w panikę.  Warto jednak wiedzieć, jak rozpoznać chorobę hemoroidalną, kiedy należy udać się do lekarza oraz na czym polega skuteczne leczenie hemoroidów.

Spis treści:

Czym są hemoroidy?

Guzki krwawnicze są fizjologiczną strukturą odbytu.  Są to trzy poduszkowate jamiste naczynia żylne umiarkowanie wypełnione  krwią. Wyróżnia się guzki wewnętrzne (wywodzące się z górnego splotu żył odbytniczych) i  zewnętrzne (z dolnego splotu odbytniczego). [1] Ich obecność jest całkowicie naturalna i nie stanowi powodu do niepokoju. Problem pojawia się wówczas, gdy nadmiernie napełnią się one krwią. Guzki krwawnicze powiększają się, co nie jest prawidłowym stanem. [1] Wówczas mowa o hemoroidach, czyli żylakach odbytu.

Jak wyglądają hemoroidy? Zewnętrzne są widoczne jako sinawe guzki na zewnątrz odbytu. Hemoroidy wewnętrzne wyczuwa się natomiast palcem podczas bezpośredniego badania przez odbyt. [1]

Hemoroidy — objawy

Jakie są objawy hemoroidów? Pierwszymi symptomami są zwykle: ból, świąd odbytu i krew na papierze toaletowym. [1] Szczególnie ostatni może budzić zaniepokojenie pacjentów, którzy podejrzewają u siebie na przykład raka jelita grubego czy raka odbytu. Zwykle jednak rozpoznanie hemoroidów i wykluczenie innych znacznie poważniejszych chorób nie stanowi trudności.

Przyczyny powstawania hemoroidów

Powstawanie hemoroidów jest  częste — występują one u około 11% populacji ogólnej, a najczęściej u osób między 45. a 65. rokiem życia. [1] Nawet u co czwartego dorosłego człowieka występują objawy choroby hemoroidalnej. [2] Dość powszechną dolegliwością są również hemoroidy w ciąży.

Termin hemoroidy wywodzi się z dwóch słów greckich: hem (krew) i rhoos (przepływ). W polskiej nomenklaturze używa się nazwy guzki krwawnicze odbytu. [2] Choroba hemoroidalna jest najczęściej występującym schorzeniem proktologicznym. [2]

W przypadku hemoroidów przyczyna ich występowania nie jest w pełni wyjaśniona. Przyjmuje się, że takie schorzenie kanału odbytu jest wynikiem współistnienia kilku czynników. Są one związane z [1]:

  •  dietą (niedobór błonnika),
  •  trybem życia (brak ruchu),
  • wykonywanym zawodem (praca siedząca),
  • nadmiernym wysiłkiem fizycznym (podnoszenie ciężarów),
  • ciążą i porodem.

Zakłada się, że powiększanie się guzków krwawniczych odbytu i odbytnicy (nazywane chorobą hemoroidalną, hemoroidami) wynika ze wzrostu ciśnienia albo zastoju w odbytniczych splotach żylnych. Dochodzi do tego zarówno w sytuacjach  codziennych (trudności w oddaniu stolca, zaparcia) jak i w przypadku poważniejszych chorób. [3]

Do pierwszej kategorii przyczyn występowania hemoroidów można zaliczyć [1]:

  • częste zaparcia,
  • częste biegunki,
  • ciążę,
  • siedzący tryb życia,
  • biegi długodystansowe.

Hemoroidy mogą także występować u osób z cięższymi chorobami, takimi jak [1]:

  • marskość wątroby,
  • stan zapalny szczeliny odbytu,
  • guzy miednicy małej,
  • wrodzony brak zastawek żylnych w żyłach trzewnych.

Na czym polega leczenie hemoroidów i czy żylaki są niebezpieczne dla zdrowia — takie pytania zadaje sobie wiele osób. Domowe sposoby na hemoroidy, takie jak czopki, czy maści są powszechnie znane. Warto jednak wiedzieć, kiedy konieczne jest skorzystanie z pomocy lekarskiej.

Jak się leczy hemoroidy? Kiedy zgłosić się do lekarza?

Metody leczenia hemoroidów zależą przede wszystkim od nasilenia choroby oraz od ogólnego stanu zdrowia pacjenta. [1] Stosuje się leczenie zachowawcze i leczenie operacyjne. Celem terapii jest poprawa komfortu życia chorego.

Wśród metod leczenia zachowawczego można wyróżnić [1]:

  • dietę przeciwzaparciową z ograniczeniem ostrych przypraw,
  • unikanie używek,
  • stosowanie leków zwiększające napięcie ścian naczyń żylnych i zmniejszające ich przepuszczalność (na przykład zawierających m.in.  diosminę mikronizowaną),
  • aplikowanie maści na hemoroidy i czopków o działaniu przeciwzapalnym i ochronnym (zawierających hydrokortyzon, tlenek cynku, kwas hialuronowy).

Leczenie zachowawcze sprawdza się u części pacjentów, zwłaszcza jeśli hemoroidy nie są zaawansowane. [1]

Do lekarza trzeba się zgłosić, jeśli powyższe sposoby nie przynoszą ulgi. Gdy krwawienie z odbytu oraz ból nie mijają, może to świadczyć o zaawansowaniu choroby hemoroidalnej. [3] Wówczas rekomenduje się zakładanie gumowych opasek na hemoroidy, skleroterapię polegającą na wstrzykiwaniu środków  zamykających dopływ krwi do hemoroidów lub koagulację energią cieplną. [1]

W niektórych przypadkach konieczne jest leczenie operacyjne polegające na wycięciu guzków krwawniczych. Takie działanie nie jest jednak wolne od ryzyka powikłań. Dlatego zdecydowanie lepiej zapobiegać pojawieniu się tego schorzenia. [2] Podstawą jest prawidłowa dieta bogata w błonnik, która redukuje prawdopodobieństwo zaparć, oraz odpowiednia dawka aktywności fizycznej.

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Najczęstsze pytania dotyczące hemoroidów:

1. Hemoroidy leczenie — jak przebiega?

Wyróżnia się metody zachowawcze (czopki i tabletki na hemoroidy), a także stosowanie na brzeg odbytu preparatów poprawiających napięcie ścian naczyń żylnych. Jeśli to nie pomaga, można stosować na hemoroidy tak zwane gumkowanie lub leczenie laserem. W ostateczności wdraża się leczenie operacyjne.

2. Hemoroidy objawy. Jak rozpoznać żylaki odbytu?

Pierwszymi objawami hemoroidów jest zwykle świąd, podrażnienie skóry w okolicy odbytu i ból. Typowym objawem hemoroidów jest krwawienie z odbytu – ślady krwi można zauważyć na papierze toaletowym.

3. Jak często występują żylaki odbytu?

Krwawiące hemoroidy występują stosunkowo powszechnie. Są najczęstszymi chorobami odbytu, które dotykają nawet co czwartej dorosłej osoby.  Hemoroidy I stopnia wywołujące świąd odbytu i krwawienie nie są niebezpieczne dla zdrowia. Wszelkie wątpliwości warto skonsultować z lekarzem.

 

Bibliografia:

  1. Wiercińska M., Hemoroidy (żylaki odbytu) – jak wyglądają i czym są hemoroidy zewnętrzne oraz wewnętrzne, skąd się biorą i jak przebiega ich leczenie? Medycyna Praktyczna dla Pacjentów, 2021: https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/jelitogrube/68332,hemoroidy
  2. Jawień A., Jankowski M., Banaszkiewicz Z., Choroba guzków krwawniczych odbytu, Przewodnik Lekarza/Guide for GPs 2003, 6, 10, 84-88, 2004: https://www.termedia.pl/Choroba-guzkow-krwawniczych-odbytu,8,1420,0,1.html
  3. Obcowska A., Kołodziejczak M., Choroba hemoroidalna – współczesne poglądy na temat etiopatogenezy oraz metod leczenia. Przegląd piśmiennictwa, Nowa Med 2016; 23(2): 61-76: http://www.nowamedycyna.pl/wp-content/uploads/2016/07/nm_2016_061-076.pdf