Poznaj proces powstawania żylaków
Żylaki to zmienione chorobowo, poszerzone i wydłużone żyły powierzchniowe, które w znacznym stopniu zaburzają prawidłowy przepływ krwi.
Spis treści:
Jak powstają żylaki?
W niewydolnych żyłach, których ściany i zastawki tracą swą elastyczność, wskutek np. braku odpowiedniej ilości ruchu, dochodzi do utraty sprawnego przepływu krwi w kierunku serca. Cofająca się i zalegająca w naczyniach krew oraz rosnące ciśnienie zaczynają rozpychać żyły, co prowadzi do powstawania stałych zmian w naczyniach, które przybierają kształt wężowatych, podskórnych uwypukleń. Żylaki w początkowym stadium są miękkie i niebolesne. Z czasem mogą rozwijać się w ich okolicy stany zapalne żył i samych żylaków, a nawet powstawać skrzepliny.
Kiedy udać się do lekarza?
Choć początkowe objawy związane z niewydolnością żylną zdają się być błahe, to powinny wzbudzić naszą czujność. Już samo drętwienie i obrzęki nóg mogą stać się na tyle uciążliwe, że warto zgłosić się z nimi do lekarza. Tym bardziej powinniśmy się udać na konsultację do specjalisty, kiedy zaczniemy dostrzegać, tuż pod powierzchnią skóry nóg, drobne zmiany naczyniowe takie jak „pajączki”, przebarwienia, czy małe żylaki. Wczesna diagnostyka może pomóc w zahamowaniu rozwoju choroby i zmniejszyć inwazyjność zbiegów naczyniowych w późniejszym czasie. Należy pamiętać, że w sytuacji kiedy mamy do czynienia z widocznymi, znacznymi zmianami tylko lekarz może ocenić stopień zaawansowania choroby i dobrać odpowiedni dla nas sposób leczenia.
Jak wygląda diagnostyka?
Jednym z najistotniejszych badań w diagnostyce chorób naczyniowych jest badanie dopplerowskie. Jest to technika ultrasonograficzna z oceną przepływów w naczyniach krwionośnych. W przypadku diagnostyki żylaków kończyn dolnych badanie to pozwala wykryć nawet najdrobniejsze schorzenia układu żylnego, które może być podstawową przyczyną powstawania schorzenia. Wyniki badania dopplerowskiego są decydujące w podjęciu decyzji o sposobie i rodzaju leczenia.
Leczenie żylaków
W zależności od stopnia zaawansowania choroby stosowane są różne metody leczenia przewlekłej niewydolności żylnej i żylaków.
Metody zachowawcze (wystarczające na początkowym etapie choroby):
- zmiana trybu życia – w tym m.in. wprowadzenie ćwiczeń fizycznych i zmiana nawyków żywieniowych
- terapia uciskowa – noszenie opasek, pończoch i rajstop uciskowych o różnym stopniu ucisku
- masaż pneumatyczny – wykonywany przy użyciu specjalnych nadmuchiwanych mankietów
- leczenie farmakologiczne – przy użyciu preparatów zawierających m.in. diosminę, rutynę czy hesperydynę
Dobór sposobu leczenia zależy od lekarza prowadzącego, który w przypadku rozwoju choroby może zastosować inne metody leczenia, leczenie zabiegowe (np. małoinwazyjną skleroterapię lub leczenie chirurgiczne). Jeśli zostajemy skierowani na operację, oznacza to, że w naszym przypadku będzie to najskuteczniejsza forma terapii. Warto jednak zwrócić uwagę na fakt, że żylaki to jedynie objaw i ich usunięcie nie zlikwiduje przyczyn choroby. Dlatego należy nadal dbać o nogi i stosować odpowiednie metody zachowawcze.
Najczęściej zadawane pytania:
1. Na czym polega chirurgiczne usuwanie żylaków?
Chirurgiczne leczenie żylaków polega na usuwaniu lub zamykaniu niewydolnych żył w celu poprawy krążenia i złagodzenia objawów niewydolności żylnej. W zależności od stanu zdrowia i wyników badania USG można zastosować różne metody, takie jak skleroterapia, laseroterapia lub klasyczna operacja. Skleroterapia to zabieg polegający na wstrzyknięciu środka chemicznego zamykającego światło żyły, a w laseroterapii wykorzystywana jest energia cieplna, wprowadzona do żył za pomocą światłowodu. Podczas operacji chirurg usuwa większe żylaki powodujące powikłania, takie jak stany zapalne, owrzodzenia czy ból.1
2. Czy żylaki są dziedziczne?
Tak, żylaki mogą mieć podłoże genetyczne. Niewydolność żylna to choroba o złożonej patogenezie. Chociaż czynniki środowiskowe, takie jak wiek, płeć, otyłość czy praca wymagająca długotrwałego stania, to główne determinanty, zwiększające ryzyko ich rozwoju, istnieje silny związek z historią rodzinną. W badaniach genetycznych zidentyfikowano pewne mutacje genów, które mogą wpływać na funkcjonowanie żył, ale dokładny mechanizm dziedziczenia nie jest jeszcze w pełni poznany. Istnieją także choroby i zespoły o podłożu genetycznym, w których przebiegu żylaki występują jako część szerszego obrazu klinicznego.2
Bibliografia:
- Frołow M., Leczenie żylaków, Medycyna Praktyczna: https://www.mp.pl/pacjent/zakrzepica/zylaki/64132,leczenie-zylakow [Dostęp online: 02.01.2025]
- Gyorgy L. Nadasy, et al., Vicious Circle With Venous Hypertension, Irregular Flow, Pathological Venous Wall Remodeling, and Valve Destruction in Chronic Venous Disease: A Review, Angiology, (2024). https://doi.org/10.1177/00033197241256680
